Provided by: manpages-tr_2.0.6-2_all bug

İSİM

       gzip - dosyaları sıkıştırır
       gunzip - sıkıştırılmış dosyaları açar
       zcat - sıkıştırılmış dosyaları standart çıktıda açar

KULLANIM

       gzip [ -acdfhklLnNrtvV19 ] [ -S sonek ] [ isim ... ]
       gunzip [ -acfhklLnNrtvV ] [ -S sonek ] [ isim ... ]
       zcat [ -fhLV ] [ isim ... ]

AÇIKLAMA

       gzip,  isim  ile  belirtilen  dosyanın boyutunu Lempel-Ziv Kodlamasını (LZ77) kullanarak küçültür. Mümkün
       olan bütün dosyaların isimlerinin  sonuna  .gz  soneki  getirilir  ama  dosyaların  sahiplik,  erişim  ve
       düzenlenme  zamanları  korunur  (Öntanımlı  uzantı, MSDOS, OS/2 FAT, Windows NT FAT ve Atari için z’dir).
       Şayet herhangi bir dosya ismi belirtilmemişse veya dosya ismi olarak "-"  belirtilmişse,  standart  girdi
       sıkıştırılır ve standart çıktıya gönderilir. Sembolik bağlar, özellikle yoksayılır.

       Sıkıştırılmış  dosya ismi, içinde bulunduğu dosya sistemi için çok uzun ise, gzip bu ismi kısaltır. gzip,
       3 karakterden uzun dosya ismi bölümlerini kısaltmaya çalışır (noktalar ile sınırlanmış  bölümler).  Şayet
       isim  sadece küçük bölümler içeriyorsa, uzun kısımlar kısaltılır. Örneğin; dosya isimleri 14 karakter ile
       sınırlanmış ise, gzip.msdos.exe, gzi.msd.exe.gz şeklinde  sıkıştırılır.  Dosya  isimleri  için  sınırlama
       olmayan dosya sistemlerinde isimler kısaltılmaz.

       Öntanımlı  olarak,  gzip  özgün  dosya  ismini  ve  zaman etiketlerini sıkıştırılmış dosyada da korur. Bu
       değerler -N seçeneği ile birlikte sıkıştırılmış dosyayı açarken kullanılır. Bu yöntem, kısaltılmış  dosya
       isimleri  olması  durumunda veya bir dosya aktarımı sonrası zaman etiketleri korunmamışsa oldukça faydalı
       olur.

       Sıkıştırılmış dosyalar, gzip -d, gunzip veya zcat kullanılarak özgün durumlarına dönüştürülebilir.  Şayet
       sıkıştırılmış  dosya  içinde  saklanan  özgün  dosya ismi, yeni dosya sistemi için geçerli değilse, özgün
       isimden yeni bir isim uydurulur.

       gunzip, .gz, -gz, .z, -z veya _z ile biten dosyaların ve  doğru  sihirli  sayı  ile  başlayan  dosyaların
       isminin  bulunduğu  listeyi  kendi  komut  satırına  alır  ve  uzantıları atılmış halde özgün durumlarına
       dönüştürür. gunzip ayrıca bazı özel uzantıları da tanır: .tgz ve  taz  (.tar.gz  ve  .tar.Z  kısaltmaları
       olarak).  Sıkıştırma  işlemi sırasında, dosya isminin kısaltılmasının gerekli olması durumunda, gzip .tar
       uzantısı yerine .tgz kullanır.

       gunzip; gzip, zip, compress, compress -H veya pack ile sıkıştırılmış dosyaları açabilir. Girdi  biçiminin
       tespiti  otomatik  olarak  yapılır.  İlk iki biçim için, gunzip bir 32 bitlik CRC sınaması yapar. pack ve
       gunzip için, sıkıştırılmamış uzunluğa bakılır. Standart compress biçimi uyum  sınamalarına  izin  verecek
       şekilde  tasarlanmamıştır.  Bununla birlikte, gunzip bazen bozuk bir .Z dosyasını tespit edebilir. Bir .Z
       dosyasını açarken bir hata alırsanız, standart uncompress komutunun uyarmadığını görüp de, .Z  dosyasının
       sağlam  olduğunu  düşünmeyin. Bunun anlamı, standart uncompress, girdinin bozuk olup olmadığına bakmaz ve
       çıktı olarak çöp yığını üretebilir. SCO sıkıştırmasının -H biçimi (lzh sıkıştırma yöntemi) bir CRC ihtiva
       etmez ama bazı tutarlılık denetimlerine izin verir.

       zip ile sıkıştırılmış dosyalar,  sadece  ’deflation’  yöntemi  ile  sıkıştırılmış  tek  bir  üyeye  sahip
       oldukları  durumlarda,  gzip  ile  açılabilir.  Bu  özellik,  sadece tar.zip dosyalarının tar.gz biçimine
       dönüştürülebilmesi amacı ile tasarlanmıştır. Tek üyeli zip dosyalarını açmak için ’gunzip < foo.zip’ veya
       ’gunzip -S .zip foo.zip’ komutları kullanılabilir. Çok üyeli zip dosyaları gunzip  ile  değil  unzip  ile
       açılmalıdır.

       zcat  komutu,  gunzip  -c  ile aynıdır. (zcat ise aslında compress ailesine aittir. Bu bakımdan, compress
       kurulu sistemlerde komut, gzcat  şeklinde  bulunabilir.)  zcat,  ya  komut  satırındaki  ya  da  standart
       girdideki  dosyaları  açar  ve  açılmış  veriyi  standart  çıktıya yazar. zcat, sonu .gz ile bitsin ya da
       bitmesin, doğru sihirli numaraya sahip dosyaları açar.

       gzip, zip ve PKZIP’de kullanılan Lempel-Ziv algoritmasını  kullanır.  Elde  edilen  sıkıştırma,  dosyanın
       boyutuna  ve  ortak  alt  dizgelerin  dağılımına bağlıdır. (*Ç.N.: gzip ingilizce metinler için iyi sonuç
       verir. Türkçe metinlerin sıkıştırılmasında bzip2 bariz şekilde  daha  iyi  sıkıştırır.)  Sıkıştırma,  LZW
       (compress’de kullanılan), Huffman kodu (pack’de kullanılan) veya compact’daki uyarlanmış Huffman kodu ile
       yapılandan daha iyi sonuç verir.

       Sıkıştırma  işlemi,  sıkıştırılmış  dosya  özgüninden büyük olsa bile, gerçekleştirilir. Bu durum için en
       kötü senaryo: gzip dosya başlığı için fazladan bir kaç bayt, artı her 32K blok için  5  bayt  veya  büyük
       dosyalar  için  %0.015 oranında boyut artışıdır. Gerçekte kullanılan disk bloklarının sayısı asla artmaz.
       gzip, sıkıştırma veya açma işlemi esnasında, dosya iyeliklerini, kiplerini ve zaman etiketlerini korur.

SEÇENEKLER

       -a, --ascii
           Ascii metin kipi: satır sonları yerel ayarlara göre dönüştürülür. Bu seçenek, sadece Unix dışı birkaç
           sistemde desteklenir. Örneğin MSDOS’da sıkıştırma esnasında CRLF’ler LF’ye çevrilir ve açma işleminde
           LF’ler CRLF’ye dönüştürülür.

       -c, --stdout, --to-stdout
           Standart çıktıya yazar, özgün dosyaları değiştirmeden tutar.  Çeşitli  girdi  dosyaları  mevcut  ise,
           çıktı,  bağımsız  olarak  sıkıştırılmış  üyelerden oluşur. Daha iyi sıkıştırma elde etmek için, bütün
           girdi dosyalarını sıkıştırma işleminden önce birleştirin.

       -d, --decompress, --uncompress
           Sıkıştırılmış dosyayı açar.

       -f, --force
           Dosyanın çoklu bağlara sahip olduğu durumlarda veya benzer dosyanın sistemde var olması durumunda  ya
           da  sıkıştırılmış  verinin bir uçbirimden okunması/yazılması durumunda bile sıkıştırma/açma işleminin
           yapılmasını sağlar. Girdinin verisi gzip tarafından tanınmayan bir biçimde  ise  ve  ayrıca  --stdout
           seçeneği  de  belirtilmişse,  girdi dosyası hiç değiştirilmeden standart çıktıya kopyalanır: zcat’in,
           cat gibi davranmasına izin verir. -f verilmemiş ve  gzip  artalanda  çalışmıyorsa,  varolan  dosyanın
           üzerine yazılıp yazılmayacağı kullanıcıya sorulur.

       -h, --help
           Yardım metnini görüntüler ve çıkar.

       -k, --keep
           Sıkıştırma ve açma sırasında girdi dosyaları tutulur (silinmez).

       -l, --list
           Sıkıştırılmış her bir dosya için aşağıdaki bölümleri listeler:

               compressed size:   sıkıştırılmış dosyanın boyu
               uncompressed size: sıkıştırılmamış dosyanın boyu
               ratio:             sıkıştırma oranı (bilinmiyorsa 0.0%)
               uncompressed_name: sıkıştırılmamış dosyanın ismi

           Açılmış  boyut,  .Z  dosyaları  gibi  gzip  biçiminde  olmayan  sıkıştırılmış dosyalar için -1 olarak
           verilir. Bu tür bir dosyanın açılmış boyutunu bulmak için şunu kullanabilirsiniz:

               zcat file.Z | wc -c

           --verbose seçeneği ile birlikte kullanılırsa, aşağıdaki bölümler de gösterilir:

               method:      sıkıştırma yöntemi
               crc:         sıkıştırılmamış verinin 32 bitlik CRC’si
               date & time: sıkıştırılmamış dosya için tarih damgası

           Desteklenen sıkıştırma yöntemleri: deflate,  compress,  lzh  (SCO  compress  -H)  ve  pack’dir.  gzip
           biçiminde olmayan bir dosya için crc, ffffffff şeklinde belirtilir.

           --name seçeneği ile sıkıştırılmış dosya içinde eğer varsa, sıkıştırılmamış dosya ismi, tarih ve zaman
           saklanır.

           --verbose  seçeneği  ile  ayrıca,  bilinmeyen  boyutlar olmadıkça bütün dosyalar için toplam boyut ve
           sıkıştırma oranı görüntülenir. --quiet seçeneği ile, başlık ve toplam satırları görüntülenmez.

       -L, --license
           gzip lisansını görüntüler ve çıkar.

       -n, --no-name
           Sıkıştırırken, özgün dosya adını ve tarih damgasını kaydetmez. (İsmin kırpılması gerektiğinde,  özgün
           isim  her zaman kaydedilir.) Açarken, özgün ismi (sadece sıkıştırma sonekini kaldırır) ve özgün tarih
           damgasını eski haline getirmez  (sıkıştırılmış  dosyadan  kopyalar).  Bu  seçenek  açma  işlemi  için
           öntanımlıdır.

       -N, --name
           Sıkıştırırken  dosya  adını  ve  zaman  damgasını  kaydeder; bu seçenek sıkıştırma için öntanımlıdır.
           Açarken, varsa, özgün dosya adı ve zaman damgasını eski haline getirir.  Dosya  ismi  için  sınırlama
           uygulayan  sistemler veya bir dosya aktarımı sonucu zaman damgasının kaybolduğu durumlar için oldukça
           kullanışlı bir seçenektir.

       -q, --quiet
           Bütün uyarılar engellenir.

       -r, --recursive
           Dizinin alt dizinlerini de ardışık olarak dolaşır. Komut satırından belirtilen  bir  dosya  ismi  bir
           dizine  ait  ise,  gzip bu dizinin içine girer ve orada bulunan bütün dosyaları sıkıştır (veya gunzip
           kullanılıyorsa açar).

       -S , --suffix  .sonek
           Sıkıştırırken,  .gz soneki yerine  .sonek  sonekini  kullanır.  Herhangi  bir  sonek  belirtilebilir.
           Dosyalar  başka  bir  sisteme  taşınacaksa,  karışıklığa  sebep  olmamak  adına,  .z ve .gz dışındaki
           soneklerden kaçınılmalıdır.

           Sıkıştırmanın açılması sırasında, çıktı  dosyası  ismi,  girdi  dosyasından  elde  ediliyorsa  .sonek
           denenecek sonekler listesinin başına eklenmelidir.

       --synchronous
           Eşzamanlı  çıktı  kullanılır.  Bu  seçenekle,  gzip’in  bir  sistem  çökmesi  sırasında veri kaybetme
           olasılığı daha düşüktür, ancak işlem önemli ölçüde yavaş olabilir.

       -t, --test
           Sıkıştırılmış dosyanın bütünlüğünü sınar ve çıkar.

       -v, --verbose
           Ayrıntı kipi. Sıkıştırılan veya açılan her bir dosya için isim ve sıkıştırma oranını gösterir.

       -V, --version
           Sürüm numarasını ve derleme seçeneklerini gösterir ve çıkar.

       -#, --fast, --best
           Sıkıştırma hızını ayarlamayı sağlar. -# seçeneğinde # yerine -1  ile  -9  arasında  değişen  değerler
           alır. -1 (--fast) ile en hızlı yöntemle en az sıkıştırma, -9 (--best) ile en yavaş yöntemle en yüksek
           sıkıştırma yapılır. Öntanımlı değer -6’dır (hız pahasına yüksek sıkıştırmaya eğilimlilik).

       --rsyncable
           Sıkıştırılmış  bir  dosyayı iki bilgisayar arasında eşzamanladığınızda, bu seçenek rsync’in tüm arşiv
           yerine yalnızca arşivde değiştirilen dosyaları aktarmasını sağlar. Normalde, arşivdeki  herhangi  bir
           dosyada değişiklik yapıldıktan sonra, sıkıştırma algoritması arşivin önceki sürümüyle eşleşmeyen yeni
           bir  arşiv  sürümü  oluşturabilir.  Bu  durumda  rsync(1), arşivin tüm yeni sürümünü uzak bilgisayara
           aktarır. Bu seçenekle, rsync yalnızca değiştirilen dosyaların yanı sıra, değiştirilen alandaki  arşiv
           yapısını güncellemek için gerekli olan az miktarda meta veriyi aktarabilir.

GELİŞMİŞ KULLANIM

       Çok  sayıda  sıkıştırılmış  dosya  birleştirilmiş  olabilir. Bu durumda, gunzip bütün üyeleri tek seferde
       açacaktır. Örneğin:

           gzip -c dosya1  > foo.gz
           gzip -c dosya2 >> foo.gz

       Daha sonra bu komut verilirse:

           gunzip -c foo

       Elde edilen sonuç aşağıdaki komuta eşdeğerdir:

           cat dosya1 dosya2

       Bir .gz dosyasının bozulması durumunda  diğer  dosyayı  kurtarmak  mümkün  olabilir  (şayet  hasarlı  üye
       çıkarılırsa).   Bununla   birlikte,   bütün   üyeleri   tek  seferde  sıkıştırarak  daha  iyi  sıkıştırma
       sağlayabilirsiniz:

           cat dosya1 dosya2 | gzip > foo.gz

       Şayet birleşik dosyalar daha iyi bir sıkıştırma için tekrar sıkıştırılmak istenirse:

           gzip -cd eski.gz | gzip > yeni.gz

       Sıkıştırılmış bir dosya çeşitli üyeler içeriyorsa, --list seçeneği ile bildirilen açılmış  boyut  ve  CRC
       raporu  sadece  son  üye  için verilir. Diğerlerini kapsamaz. Bütün üyelerin açılmış boyutuna ihtiyacınız
       varsa:

           gzip -cd dosya.gz | wc -c

       Çok üyeli tek bir arşiv oluşturmak ve daha sonra  bunların  birbirinden  bağımsız  olarak  açılabilmesini
       istiyorsanız, tar(1) veya zip(1) gibi bir arşivleyici kullanın. GNU tar yazılımı gzip’i başlatmak için -z
       seçeneğine  sahiptir.  gzip, tar uygulamasına tamamlayıcı olarak geliştirilmiştir, onun yerini alacak bir
       uygulama değildir.

ORTAM DEĞİŞKENLERİ

       GZIP ortam değişkeni, gzip uygulaması için öntanımlı birkaç değer içerir. Bu değerler önce yorumlanır  ve
       daha  sonra  komut  satırından  belirtilen  girdilerle  değiştirilebilir.  Bu  özellik, komut dosyalarını
       kullanırken sorunlara neden olabileceğinden, yalnızca çok fazla zarar vermeme olasılığı  olan  seçenekler
       için   desteklenir   ve   kullanılırsa  gzip  uyarır.  Bu  özellik,  gzip’in  gelecekteki  bir  sürümünde
       kaldırılacaktır.

       Bunun yerine bir takma ad veya betik kullanabilirsiniz. Örneğin, gzip /usr/bin  dizinindeyse  PATH’inizin
       başına $HOME/bin ekleyebilir ve aşağıdakileri içeren bir $HOME/bin/gzip betiği oluşturabilirsiniz:

           #! /bin/sh
           export PATH=/usr/bin
           exec gzip -9 "$@"

İLGİLİ BELGELER

       znew(1), zcmp(1), zmore(1), zforce(1), gzexe(1), zip(1), unzip(1), compress(1)

       gzip  dosya  biçimi  P.  Deutsch içinde GZIP dosya biçimi belirtimi sürüm 4.3 olarak Internet RFC 1952’de
       (Mayıs 1996) belirtilmiştir ve <ftp://ftp.isi.edu/in-notes/rfc1952.txt> adresinde bulunabilir. zip biçimi
       ise P. Deutsch içinde DEFLATE sıkıştırılmış veri biçimi belirtimi sürüm 1.3 olarak Internet  RFC  1951’de
       (Mayıs 1996) belirtilmiştir ve <ftp://ftp.isi.edu/in-notes/rfc1951.txt> adresinde bulunabilir.

ÇIKIŞ DURUMU VE HATA İLETİLERİ

       Çıkış durumu normalde 0’dır, hata oluşması durumunda 1, uyarı oluşması durumunda 2’dir.

       Usage: gzip [-cdfhlLnNrtvV19] [-S suffix] [file ...]
           Komut satırında geçersiz seçenekler tanımlandı.

       dosyaismi: not in gzip format
           gunzip’e belirtilen dosya, sıkıştırılmamış.

       dosyaismi: Corrupt input. Use zcat to recover some data.
           Sıkıştırılmış   dosya   zarar   görmüş.  Hatanın  verildiği  noktaya  kadar  olan  kısım  şu  şekilde
           kurtarılabilir:

               zcat dosyaismi > kurtarılan

       dosyaismi: compressed with xx bits, can only handle yy bits
           Dosya (LZW kullanılarak) bu makinedeki  açma  programının  işleyebileceği  bitlerden  daha  fazlasını
           kullanabilen  bir  uygulama  ile  sıkıştırılmış.  Dosyayı  gzip  ile  tekrar sıkıştırın. Hem daha iyi
           sıkıştırma sağlar, hem de daha az bellek kullanır.

       dosyaismi: already has .gz suffix -- no change
           Belirtilen dosyanın zaten sıkıştırılmış olduğu kabul ediliyor. Dosyayı tekrar isimlendirin ve  tekrar
           deneyin.

       dosyaismi already exists; do you wish to overwrite (y or n)?
           Mevcut dosyasının değiştirilmesini istiyorsanız "y" tuşuna basın, istemiyorsanız "n" ye basın.

       gunzip: corrupt input
           Bir SIGSEGV çelişkisi saptandı. Girdi dosyası bozuk olabilir.

       xx.x% Percentage of the input saved by compression.
           Sıkıştırma tarafından kaydedilmiş girdinin yüzdesi (sadece -v ve -l ile ilgilidir).

       -- not a regular file or directory: ignored
           Girdi  dosyası  normal  bir dosya veya dizin değil ise (örneğin, bir sembolik bağ, soket, isimli boru
           veya aygıt dosyası olabilir), değiştirilmeden bırakılır.

       -- has xx other links: unchanged
           Girdi dosyası bağlara sahip; dokunulmadan geçildi. Daha fazla bilgi için ln(1)’e bakınız. Çok  sayıda
           bağa sahip dosyaları sıkıştırmak için -f seçeneği kullanılabilir.

YETERSİZLİKLER

       Sıkıştırılmış  veriyi  bir  teybe  yazarken, genellikle, çıktıyı blok sınırına kadar sıfırlarla doldurmak
       gerekebilir. Veri okunup bütün blok gunzip’e açılmak üzere  gönderilirse,  gunzip  sıkıştırılmış  verinin
       ardındaki  fazladan  çöpü  bulur  ve  öntanımlı  olarak  bir uyarı verir. Bu iletiyi atlamak için --quiet
       seçeneğini kullanmak gerekir.

YAZILIM HATALARI

       gzip biçimi, modulo 2^32 girdi boyutuna göre davranır, bu nedenle --list seçeneği, 4 GB veya  daha  büyük
       dosyakarın  sıkıştırılmamış  boyunu  ve  sıkıştırma oranını yanlış raporlar. Daha büyük dosyaların gerçek
       boyutlarını tespit etmek için aşağıdaki komutu kullanarak bu sorunun çevresinden dolanabilirsiniz:

           zcat dosya.gz | wc -c

       Sıkıştırılmış dosya araştırılamayan bir ortam üzerinde ise, --list seçeneği boyut olarak -1 ve crc olarak
       ffffffff döndürür.

       Bazı çok nadir durumlarda, --best seçeneği öntanımlı seviye -6’dan daha kötü bir sıkıştırma uygular. Bazı
       son derece gereksiz dosyalarda, compress, gzip’den daha iyi sıkıştırma sağlar.

GERİBİLDİRİM

       Hataları bildirmek için: <bug-gzip@gnu.org>
       GNU gzip sayfası: <https://www.gnu.org/software/gzip/>
       GNU yazılımlarının kullanımı için: <https://www.gnu.org/gethelp/>

TELİF HAKKI

       Telif Hakkı © 2018 Free Software Foundation, Inc.
       Telif Hakkı © 1993 Jean-loup Gailly

       Lisans  GPLv3+:  GNU  GPL  sürüm  3  veya  üstü  <https://www.gnu.org/licenses/gpl.html>.  Bu  bir  özgür
       yazılımdır:  Yazılımı  değiştirmek ve dağıtmakta özgürsünüz. Yasaların izin verdiği ölçüde HİÇBİR GARANTİ
       YOKTUR.

ÇEVİREN

       © 2004 Yalçın Kolukısa
       © 2022 Nilgün Belma Bugüner
       Bu çeviri özgür yazılımdır: Yasaların izin verdiği ölçüde HİÇBİR GARANTİ YOKTUR.
       Lütfen, çeviri ile ilgili bildirimde bulunmak veya çeviri yapmak  için  https://github.com/TLBP/manpages-
       tr/issues adresinde "New Issue" düğmesine tıklayıp yeni bir konu açınız ve isteğinizi belirtiniz.

gzip 1.11                                         26 Şubat 2021                                          GZIP(1)